Hoe de opkomst van AI doorwerkt in beroepen, sectoren en skills
AI, met name generatieve AIEen vorm van AI waarbij complexe algoritmes content genereren zoals tekst, afbeeldingen of code., fungeert als digitale assistent, wat leidt tot hogere productiviteit. Massawerkloosheid wordt niet verwacht, maar de aard van werk en skills veranderen sterk.
Creatieve, taalkundige en data-analysetaken worden overgenomen. Digitale, kritische en ethische vaardigheden worden belangrijker. Soft skills onderscheiden de mens van de machine.
Beroepen met routinematige taal- en datataken lopen het meeste risico. Vooral kennisintensieve sectoren zoals zakelijke dienstverlening, ICT en de financiële sector merken de gevolgen.
De behoefte aan om- en bijscholing neemt toe. Digitale geletterdheid wordt essentieel. Een leven lang ontwikkelen is cruciaal om iedereen mee te laten komen in de transitie.
De komende jaren zal generatieve AI de grootste impact hebben. Het fungeert vaak als een digitale assistent die werk ondersteunt. Hoewel grootschalig baanverlies niet wordt verwacht, zal de aard van het werk sterk veranderen. Dit kan krapte deels verlichten, maar ook leiden tot nieuwe knelpunten en een grotere mismatch tussen vraag en aanbod.
"We hebben als mensheid al heel veel technologische revoluties 'overwonnen'. Telkens bleek er nog werk voor de meeste mensen." – Daniël Bischoff, Human Capital Agenda ICT
AI kan een breed scala aan taken gedeeltelijk of geheel overnemen. Dit raakt vooral routinematige en data-/taalgedreven taken.
Creëren van tekst, beeld, video. Samenvatten, corrigeren en vertalen.
Notuleren, plannen, organiseren en doorgronden van complexe documenten.
Patronen herkennen, trends voorspellen en coderen/programmeren.
Automatisch beoordelen van medische scans, inspecties en surveillance.
Terwijl AI 'harde' skills overneemt, worden menselijke vaardigheden crucialer.
De output van AI interpreteren, controleren ('factchecking') en de ethische implicaties overwegen.
Begrijpen hoe AI werkt en hoe je effectief instructies geeft, zoals via een promptEen instructie, vraag of opdracht die aan een AI-model wordt gegeven om een specifiek resultaat te genereren..
Creativiteit, samenwerking, communicatie en aanpassingsvermogen. Dit onderscheidt de mens van de machine.
Beroepen met veel taal/data-taken en routinematig werk lopen het hoogste risico.
Veel taal/data
+
Veel routine
Weinig taal/data
+
Veel routine
Veel taal/data
+
Weinig routine
Weinig taal/data
+
Weinig routine
Voorbeelden van kwetsbare beroepen: Administratief medewerkers, (junior) software developers, tekstschrijvers, vertalers, klantenservicemedewerkers, consultants, boekhouders, en dataverwerkers.
Beroepen buiten schot (voorlopig): Fijn handwerk (kappers, bakkers) en beroepen met cruciale menselijke interactie (zorgmedewerkers, horecapersoneel).
De dynamiek op de werkvloer verandert. Werknemers experimenteren vaak al volop, terwijl werkgevers soms nog terughoudend zijn vanwege o.a. privacywetgeving en risico's.
"Werknemers lopen voor op werkgevers en wachten op actie." – Anna Salomons, Tilburg University & Universiteit Utrecht
Productiviteitswinst voor werknemers, interessanter werk (minder routine), en het toegankelijker maken van werk voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
Verlies van autonomie, 'ontmenselijking' van werk, en een groeiende kloof voor mensen die minder digivaardig zijn. Bestaande werknemersrechten kunnen onder druk komen te staan.
De opkomst van AI vergroot de noodzaak tot om- en bijscholing. Digitale geletterdheid wordt een cruciaal onderdeel van elk curriculum. Een Leven Lang Ontwikkelen is geen luxe meer, maar een noodzaak.
"Het onderwijs zou moeten stoppen om kinderen de hele dag dingen te leren die alleen van nut zijn als de stroom uitvalt." – Mathijs Bouman, econoom en journalist
Het proces om als organisatie of individu succesvol mee te gaan in de AI-transitie kent meerdere stappen. Klik op de knop om een visuele weergave van dit protocol te genereren.
De inzet van AI op de werkvloer brengt zowel grote kansen als serieuze bedreigingen met zich mee. Wendbaarheid en leervermogen zijn cruciaal. Het maken van de juiste keuzes bepaalt of we een situatie van winnaars of verliezers creëren.